kỹ xảo chứng khoán - phần 1

"Kỹ xảo giao dịch trên TTCK" là cụm từ dùng để chỉ hành vi của nhà đầu tư (NĐT) dày kinh
nghiệm sử dụng cách giao dịch khớp lệnh hiện hành (trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.
HCM - HOSE) để đạt mục tiêu bán cổ phiếu (CP) với giá cao hoặc mua CP với giá thấp. Với
NĐT "non nghề", việc nhận diện ra các kỹ xảo giao dịch là rất cần thiết để tránh bị "sập
bẫy". Với cơ quan quản lý, nhiều kỹ xảo giao dịch dưới đây có thể coi như những minh
chứng sống động cho hành vi làm giá đã và đang diễn ra trên TTCK.
Chúng tôi xin đăng tải 8 kỹ xảo giao dịch do một số NĐT nhiều năm lăn lộn trên TTCK Việt
Nam đúc kết nên, với hy vọng giúp các NĐT nhỏ có thể tự lý giải khi gặp những biến
chuyển bất thường trên TTCK và biết cách bảo vệ mình trước cách "ra đòn" của các "đại
gia" (NĐT có tiềm lực tài chính mạnh). Các trường hợp minh họa với cổ phiếu Vinamilk (mã
chứng khoán: VNM), giá tham chiếu 100,000 vnđ/cổ phần, thực hiện trong phiên giao dịch
định kỳ xác định giá mở cửa trên sàn HOSE. Bảng điện tử chỉ hiện 3 giá ưu tiên mua cao
nhất tương ứng với khồi lượng và 3 giá ưu tiên bán thấp nhất tương ứng với khồi lượng.
o 1.Bán CP giá sàn tạo tâm lý hoảng loạn
Đây là cách mà NĐT lớn thường sử dụng khi họ muốn mua CP ở giá rẻ hơn so với giá thị
trường. NĐT này sẽ chủ động bán CP giá sàn ào ạt ở tài khoản A (đặt bán 20,000 cổ
phần VNM đầu phiên với giá ATO) để tạo tâm lý hoảng loạn đối với các NĐT nhỏ. Trước
hiện tượng tranh bán, NĐT nhỏ thường suy luận rằng, chắc công ty phát hành có tin xấu
nên người ta mới bán tháo CP và nhao nhao bán ra theo giá sàn. Khi đó, NĐT lớn sẽ
dùng tài khoản B hay C (trong hệ thống tài khoản của mình) ung dung mua lại số CP do
chính mình vừa đặt bán và thu mua thêm CP của các NĐT khác bán ra ở giá rẻ (đặt mua
45,000 cổ phần VNM với giá 99.000 vnđ/cp). Khi NĐT lớn thấy lượng CP cần mua đã
mua đủ, họ sẽ dừng "diễn kịch". Trong trường hợp này, nhà đầu tư này mua được 45,000
cổ phần tại tài khoản B, C của mình và bán 20,000 cổ phần trong tài khoản A của mình
với mức giá khớp 95,000 vnđ/cp, nhờ đó nhà đầu tư lớn mua thêm được 25,000 cp tốt với
giá sàn.
2. Mua CP giá trần tạo tâm lý hưng phấn
Khi muốn bán được CP ở giá cao, "đại gia" lại thường sử dụng chiêu bài dùng tài khoản A
đặt mua ào ạt CP ở giá trần (đặt mua 20,000 cổ phần VNM với giá ATO), nhằm tạo tâm lý
hưng phấn cho các NĐT khác. Khi thấy một lượng lớn CP được đặt mua giá trần, nhiều
người cho rằng, chắc là công ty phát hành có tin tốt, nên người ta mới dám mua cao như
thế và cũng đặt mua ào ào theo giá trần. Khi đó, "đại gia" sẽ dùng tài khoản B bán dần CP
ra ở giá thấp (đặt bán 50,000 cổ phần VNM giữa phiên xác định giá mở cửa với giá
100,000 vnđ/cp), với số lượng bán lớn hơn số lượng đặt mua ở tài khoản A, nhờ đó NĐT
sẽ bán được 30.000 CP ở giá tốt (giá 105,000 vnđ/cp). Vài hôm sau, NĐT này "ngừng
diễn", giá CP sẽ đứng hoặc đi xuống, ai mua theo bị thiệt thòi. Thực tế, có những phiên
giao dịch xuất hiện 2 hiện tượng trên, nhưng lại không phải là kỹ xảo của NĐT lớn tạo ra
mà do tác động của thông tin thật. Để phân biệt được khi nào TTCK chịu tác động của kỹ
xảo giao dịch, khi nào chịu tác động của thông tin thật, đòi hỏi NĐT phải có kinh nghiệm
và bản lĩnh. Quan sát trên sàn giao dịch cho thấy, nhiều NĐT thiếu kinh nghiệm đầu tư
chứng khoán ngắn hạn đã bị “thua lỗ liểng xiểng” chỉ vì không nhận biết được các kỹ xảo
giao dịch.